j;=msáj, WK.yfoKsfha mÈxÑ l=uqÿksYHdu,s m%shka;d 41 úhe;s ujls' 2012 jif¾ foieïn¾ udifha§ weh flfrka úúO frda. ,laIK u;= úh' w;mh ysß jeà w;l weÛs,s myu fldr ùu;a w;la wm%dKsl ùu;a wE flfrka m< jQ frda. ,laIK lSmhls' bka wk;=rej wehg weúÈkakg fkdyels úh' w;mh fõokdj bjish fkdyels ;rïh' wvqu jYfhka ksjfia bjqïmsyqï lghq;= isÿlr .ekSugj;a frÈ fidaod .ekSugj;a wehg yelshdjla ;snqfKa ke;' fï ;;a;ajh hgf;a weh isÿ fkdl< m%;sldrhla fkdue;' wE ,nd.;a mÍlaIK jd¾;d f.dkakla wehf.a wf;a ;snqKs' tajd mÍlaId l< ffjoHjre mejeiqfõ wehg lsisÿ frda.hla fkdue;s njh' tfy;a wE ú¢ fõokd wvq jQfha ke;'
miqj l=uqÿks YHdu,s m%shka;d iakdhq Y,H úfYaI{ ffjoH kq.¥j fj; .sfha wE fm¿Kq frda.hg m%;sldr ,n .ekSugh' wE mÍlaId l< ffjoHjrhd okajd isáfha wehg lsisÿ frda.hla fkdue;s jqj;a isref¾ nr jeä ksid tjeks mSvdjka we;sjk njh' ta jk úg wef.a isref¾ nr lsf,da .%Eï 80la úh' wef.a Wi wä 5 wÛ,a 1ls' wef.a Wig iß,k whqßka ;sìh hq;= nr jkafka ls'.%E' 54 ls' tneúka weh udihla we;=<; wdydr md,kh lr iafjda;aidyfhka ls•.%Eï• 8la wvqlr .;a;dh' fï w;f¾§ ffjoH md,s; iuka chfldä úiska mj;ajkq ,nk nr wvqlr .ekSfï jevigykla j;=msáj, frdayf,a ;sfnk nj wehg oek.kakg ,eìKs' 2013 jif¾ ueo Nd.fha§ weh Bg iïnkaO jQjdh'
“oeka uf.a nr lsf,da .%Eï 55 olajd wvqlr f.k ;sfnkjd' uf.a Wig iß,k nrg tkak ug ;j lsf,da tlla wvqlr .kak ;sfhkjd' ug oeka lsisu f,vla keye' w;mh ysßjeàï" lelal=ï uql=;a keye' biair ug wä 10la mhska hkak neye y;s jefgkjd' oeka uu jeämqr hkafka mhska' uu ffjoH md,s; iuka chfldä uy;a;hdf.a jevigykg iyNd.s jqKdg miafi wvqu .dfka mekfvda,a fm;a;laj;a fndkafka keye” hkqfjka l=uqÿks YHdu,s m%shka;d mejeiqfõ oeä fidïkisks'
fï wdldrhg j;=msáj, frdayf,a meje;afjk ffjoH md,s; iuka chfldäf.a nr wvqlr .ekSfï jevigykg iyNd.s ù Wig kshñ; nr mj;ajd f.k hkafkda fndfyda fj;s' Wig iß,k nr mj;ajd .ekSfuka ksfrda.S jQ wh fndfyda isá;s'
rkafmdl=Kq.u mÈxÑ 70 yeúßÈ fma%uodi fldäldr 2008 jif¾§ nhsmdia ie;alula l< wfhls' Tyqf.a fldf,iagfrda,a m%udKh ;=kaish .Kklo iSks uÜgu foiSh .Kklo meje;sfhka 2012 jif¾ mgka j;=msáj, frdayf,a meje;afjk nr wvqlr .ekSfï jevigykg iyNd.s úh' ta jk úg fma%uodi fldäldrf.a nr lsf,da .%Eï 69 1$2la ;sìKs' nr wvqlr .ekSfï jevigyfka§ ffjoH md,s; iuka chfldäf.a Wmfoia mßÈ fma%uodi fldäldr wdydr md,kh;a" jHdhduh;a fkdlvjdu mj;ajdf.k .sfhah' tneúka udi 08 l§ Tyqf.a Wig iß,k nr jk lsf,da .%Eï 64 olajd wvqlr .ekSug Tyqg yels úh'
fï jkúg Tyqf.a fldf,iagfrda,a uÜgu 103ls' iSks uÜgu 80ls' fuu ;;a;ajh wLKavj mj;ajdf.k hk Tyqg oeka ffjoHjreka ,ndfok
T!IO m%udKho wvqlr ;sfí' fï jk úg Tyq Ndú;d lrkafka fmr Tyq ,nd.;a T!IOj,ska yß wvls' mmqfõ fõokdj" ll=,aj, fõokdj jeks Tyq mSvdjg m;a l< fõokdjka oeka lsisjla Tyqg ke;'
2012 mgka wo olajdu nr wvqlr .ekSfï jevigykg iïnkaO ù isák fma%uodi fldäldr tys hdjÔj idudðlfhl= f,i ye¢kakqjdg jrola ke;' j;=msáj, frdayf,a Èkm;d meje;afjk nr wvqlr .ekSfï jevigykg Tyq Èkm;d iyNd.s fjhs'
Tyq 2012 jif¾ iïnkaO jqjo fuu jevigyk wdrïN jQfha 2009 iema;eïn¾ udifha§h' tfy;a ta jk úg Bg jHdhdu jevigyk tl;= ù ;snqfKa ke;' wdrïNfha§ isÿflrefKa wdydr md,kfhka nr wvqlr .ekSu i|yd Wmfoia ,nd§u muKs'
tkï jeäu Yla;s >k;ajhla
we;s wdydrmdkj,ska je<lS isàug Wmfoia §uh' nr jeäùu i|yd jeämqru odhl jkafka f;,a iy fïoh wêl wdydrmdk iu. iSks wêl meKs ri wdydrmdk fõ'
fï wkqj"
1' .eUqre f;f,ka nÈk ,o ishÆu wdydr
Wod• frda,aia" lÜ,Ü" meáia" jfâ" lejqï" vffj,a wdydr" mmvï
2' f;ïmrdÿ lrk ,o ishÆu wdydr
3' ñálsß fh¥ ishÆu wdydr
4' ishÆu lsßmsá j¾.
5' ishÆu ng¾ iy udcßka j¾.
6' fydÈ j¾.
7' uia iy ì;a;r
8' fidfiacia" óÜfnda,aia wd§ ishÆu uia ksIamdok
9' flala" whsial%Sï" fpdla,Ü" jg,mamï" mqäï wd§ wdydr
10' /f.k f.dia wdydrhg .kakd wdydr
11' iSks wêl iy meKs ri wdydr
12' ;sßÛq msá wdydr
13' iajdNdúl ;ka;= wvx.= fkdjk YqoaO l< wdydr
14' laIKsl iy lD;%su rildrl yd j¾Kldrl fh¥ wdydr
15' ÆKq wêl wdydr
16' u;ameka Ndú;h
fuu wdydrmdk Ndú;fhka je<lS n;a" t<j¿" m,;=re" ud¿ iy lrj," weg j¾. fyj;a uxY fNda." fldia" fo,a" w," n;, jeks wdydrj,ska fmdaIKh ,nd.; yels wdldrh .ek nr wvqlr .ekSfï jevigyfka§ ffjoH md,s; iuka chfldä oekqj;a lrkq we;'
óg wu;rj nr wvqlr .ekSu i|yd wjYH jHdhdu fyj;a m%dfhda.sl jevigykl wjYH;dj wjfndaO lr.;a ffjoHjrhd tlS jevigyk 2011 Tlaf;dan¾ udifha§ wdrïN lf<ah' j;=msáj, frdayf,a i;shlg Èk 5la meje;afjk fuu jHdhdu jevigykg úkdä 50la muK .; fõ' thska läirj weú§fï jevigykg úkdä 30la fjkalr ;sfí' ffjoH md,s; iuka chfldäf.a fuu jevigyk fld;rï id¾:loehs oek.; yelafla Bg iyNd.s jk msßfiks' Èkm;du 80;a 100;a w;r msßila Bg iyNd.s fj;s' fikiqrdod Èkj, iyNd.s jk msßi 100 blaujkq we;'
we;eï wh ish mjq,a iu. iyNd.s ù m%;sM, fk<df.k isá;s' re.a.yú, mÈxÑ oekg 68 úfha miqjk tia'mS' ch;s,l ish ìß| iy ÈhKsh iu. fuu jevigykg iyNd.s jkafkls'
Tyq fuhg iïnkaO ù ;sfnkafka miq.sh jif¾ ud¾;= udifha mgkah' ta 2013 fmnrjdß udifha§ Tyqg we;s jQ wêl reêr mSvkh fya;=fjka isref¾ tla wxYhla wm%dKsl jQ ksidh' isref¾ tla wxYhl wm%dKsl ;;a;ajhg foaYSh fukau ngysr ffjoH úoHdfjka m%;sldr ,enQ tia'mS' ch;s,l fuu jevigykg odhl jk úg lsf,da .%Eï 74 lska hqla; wfhla úh' tfy;a m<uq udifhkau lsf,da .%Eï 6 1$2la wvqlr .ekSug Tyqg yelshdjla ,enqfKa fuu jevigykg mskaisÿ jkakgh' Tyqf.a Wig iß,k nr jk lsf,da .%Eï 60 olajd my; oud .ekSug Tyqg udi 5la .; úh'
“ug biair hd¿fjda lsõfj nvd ch;s,l lsh,d' ta ldf,a uy; jf.au ug f,dl= nvl=;a ;snqKd' ta;a oeka nv;a keye' nr;a kshñ; m%udKhg yod .;a;d' oeka ug fma%I¾ uql=;a keye' uu B'iS'Ô' mÍlaIK" iSks fldf,iagfrda,a" fmarI¾ yeu fohlau úáka úg mÍlaId lr .kakjd' ta;a tajd oeka idudkH uÜgfï ;sfnkjd” hkqfjka tia'mS' ch;s,l mejeiSh'
Tyqf.a ìß| yd ÈhKsho nr wvq lrf.k we;;a ;ju;a Wig iß,k nr olajd meñK ke;af;a Tjqka fofokd ms<sfj<lg Bg iyNd.s fkdjk ksid nj ch;s,l i|yka lrhs'
tfy;a ksÜgUqfõ ksõisáj;af;a mÈxÑ 39 yeúßÈ f–'whs'mS' l=udß iu. wef.a mq;= nr wvq lrf.k ;sfnkafka Èkm;du j;=msáj, frdayf,a meje;afjk nr wvq lr .ekSfï jevigykg iyNd.s ùfuks' l=udß fuu jevigykg iyNd.s jkafka 2010 Tlaf;dan¾ udifha mgkah'
“.fï idhkhl§ uf.a fldf,iagfrda,a mÍlaId lr,d 224la lsh,d lsõjd' ta ksid ug fldf,iagfrda,a wvqlr .ekSug jqjukd jqKd' fï w;f¾§ ;uhs ug hd¿fjla fï jevigyk .ek lsõfõ' uu hk ldf,a jHdhdu jevigyk ;snqfKa keye' wdydr md,kfhka ;uhs nr wvq lr .;af;a' uf.a Wi wä 5 wÛ,a 5hs' uf.a Wig iß,k nr lsf,da .%Eï 62la jqK;a uf.a ta jk úg lsf,da .%Eï 76 1$2la ;snqKd' uu m<uq fjks udifhau lsf,da .%Eï 3la wvqlr .;a;d' udi 9la hk úg lsf,da .%Eï 62g niaijd .;a;d” hkqfjka l=udß úia;r l<dh'
tod mgka wo olajdu lsf,da .%Eï 62 nr mj;ajdf.k hk l=udßf.a fldf,iagfrda,a uÜgu 170 olajd md,kh ù ;sfnkafka jir .Kkl isgh' tmuKla fkdfõ" l=udßf.a mq;=g 12 jeks úfha§ lsf,da .%Eï 60laj meje;s nr wvqlr .ekSug yelsù ;sfnkafka ffjoH md,s; iuka chfldäf.a jevigyk ksidh'
fï jk úg wef.a mq;=f.a jhi wjqreÿ 14la jk w;r nr lsf,da .%Eï 50ls' ;jo l=uqÿks YHdu,s m%shka;df.a mq;=f.a nr 10 yeúßÈ úfha§ lsf,da .%Eï 42 laj ;snQ w;r th lsf,da .%Eï 29 olajd wvqlr .ekSug yelsù ;sfí' fuu orejkaf.a nr wvq fkdl<d kï isÿjkafka b;d wvq jhfia§u Èhjeähdj" fldf,iagfrda,a jeks frda.j,g f.dÿre ùugh'
fnda fkdfjk frda. fyj;a Èhjeähdj" fldf,iagfrda,a" wêl reêr mSvkh jeks frda.j,ska uqojd ksfrda.S iudchla ìys lsÍfï wruqfKka ffjoH md,s; iuka chfldä isÿlrk ksyඬ fufyjr ms<sn|j ie, jQ W;=re fld<U YslaIK frday, fyj;a rd.u uy frday, ffjoH md,s; iuka chfldäg wdrdOkdjla isÿlrkq ,eìh' ta rd.u uy frdayf,a§ nr wvq lsÍfï jevigykla wdrïN lrk f,igh' Tjqka tfia werhqï lsÍug fya;=ù ;sfnkafka fnda fkdfjk frda. idhkj,g meñfKk frda.Skaf.a nr wvqlr .ekSu;a iSks uÜgu fldf,iagfrda,a" wêl reêr mSvkh md,kh lsÍu;a Tjqkag wiSre ù we;s ksidh' Wig kshñ; nr mj;ajd fkd.ekSfuka fulS frda.j,g fya;=ldrlh uev mj;ajd .ekSug fkdyels ù ;sfí' bka isÿjkafka rg;a wkd.; mrmqr;a frda.S ùuh' ksfrda.S ck;dj;a ìyslrkq jia rd.u uy frdayf,a wdrïN jqKq fuu nr wvqlr .ekSfï jevigyk iEu n%yiam;skaod Èklu miajrefõ rd.u frdayf,a§ meje;afõ'
y¾Id iq.;odi
