fld<U~ ixpdrl .uka uf.a f,dj m<uq ;ekg wd yeá'''''
Y%S ,xldj f(rjd§ fn!oaO rdcHhla ksid fukau l%slÜ l%Svdj ksido f,dalfha m%isoaêhla Wiq,hs' tfy;a" miq.sh ld,fha Y%S ,xldj f,dal m%isoaO jQfha kï" ta" l¿ f,an,hla jYfhks' t,aààB ;%ia;jdoh" jeäu ishÈú kid .ekSï" jeäu lDIsridhk Ndú;h" wka;¾cd,fha ks,a Ñ;%mg
keröu hkdÈh w;ska wm ;rï ,lma, .eiQ rgla ;j;a f,dalfha ke;'
t,aààB ;%ia;jdoh rcfha yuqod u.ska mrdch lr iduh ia:dms; lsÍfuka miq" Y%S ,xldj bÈßfha iksgqyka ù ;snQ tla l¿ me,a,ula uld oukakg wmg yelsúh' ta kï" ixpdrh lrkakg iqÿiq ke;s rgla jYfhka f,dalfha y÷kajd§ ;snQ Y%S ,xldjg h<s;a ixpdrl wdl¾IKhla ,eîuh' ienEh" oeka Y%S ,xldj ixpdrl jHdmdrfhka msìfoñka ;sfí' tod hqo .sksoe,a weú<Sug u;af;ka ixpdrl wdl¾I”h rgla f,i Y%S ,xldj f,dal m%isoaO ù ;snQ hq.fha wo wm l;dlrk isx.mamQrej" uef,aishdj" fydxfldx jeks k.r ixpdrl is;shulj;a ;snqfKa ke;' tfy;a ld,h uejq wreuh kï" ,S lajdka hQ f.a isx.mamQrej ^tod ëjr k.rhls& uy;S¾ fudfyduâf.a uef,aishdj wo wm miqlr È.= .ukla f.dia we;' tod Y%S ,xldfõ ixpdrl jHdmdrh we;=¿ lDIs yd ld¾ñl ÈhqKqj ÿgq ,S lajdka hQ isx.mamQrej Y%S ,xldjla njg m;alrkakg isysk uejqjd fia miq.sh ue;sjrK iufha§ wmg wikakg ,enqfKa Y%S ,xldj isx.mamQrejla njg m;alrk wfma foaYmd,lhkaf.a l;dkaorh'
fï wkqj meyeÈ,s jkafka úfYaIfhkau ixpdrl yd fjf<| mqrjrhla f,i rg ixj¾Okh lsÍfï W;aidyhhs' ;;a;ajh fufia ;sìh§ bl=;aod cd;Hka;r fYa%Ks.; lsÍulska Y%S ,xldfõ lS¾;skduh yd ixpdrl l¾udka;hg w;sYh jeo.;ajkakd jQ ks, ksfõokhla m%ldYhg m;a flßKs' fuu ksfõokh miq.sh oYl lsysmhg miq Y%S ,xldfõ ;;a;ajh Tijd ;enQ m%:u fYa%Ks.; ksfõokh úh' tkï" YS>%fhka ixj¾Okh fjñka mj;sk f,dalfha ixpdrl k.r oyh w;ßka m<uq ;ek Y%S ,xldfõ ,fld<U, k.rh jYfhka ye¢kaùuhs' udiag¾ ldâ wdh;kh u.ska miq.sh jir yhla mqrdjg lrk ,o wOHhkhlska miq fuu fYa%Ks.; lsÍu ,nd§ ;snqKq w;r" jeo.;a jkafka f,dj lS¾;su;a ixpdrl mqrjr mrdchg m;alrñka ,fld<U, k.rh tu ;ek ysñlr .ekSuh' ishhg 21'1 la ,l=Kq ,nd .ksñka Y%S ,xldj fuu ia:dkh ysñlr .ksoa§ Ökfha fpka.= k.rh ^20'7]& fojeks ;ekgo tlai;a wrdì tó¾ rdcHfha wnqvdì k.rh ^20'4]& f;jeks ;ekgo m;aj we;'
ms<sfj<ska cmdkfha Tidld ^19'8]& fi!È wrdìfha ßhdoa ^18'0]& Ökfha ) Isheka ^16'2]& ;dhsjdkfha ;dhsfma ^14'9]& cmdkfha fgdalsfhda ^14'6]& fmare rdcHfha ,sud ^13'9]& úhÜkdufha fyda Ñïka isá ^12'9]& k.r oijeks ia:dkh olajd ia:dk ysñlr.;af;ah'
udiag¾ ldâ wdh;kh jeäÿrg;a olajd we;s mßÈ" ,kavka ^n%s;dkH& f,dj fyd|u ixpdrl .ukdka;h jk w;r" óg m%:u tu ia:dkh ysñlrf.k isá nexfldla ^;dhs,ka;h& k.rh lrg lr igkla foñka f,dj fojeks fyd|u .ukdka;h njg m;aj isà' meßia" vqndhs" isákafka bka miqjh'
tfiau" 2015 jif¾§ ,kavka k.rh ñ,shk 18'82 l ixpdrlhka msßila wfmalaId lrk w;r" nexfldla k.rh ñ,shk 18'24 la wfmalaId lrhs' óg iu.dój ixpdrlhka úiska 2015 § ,kavkh jeäu uqo,la jeh lrk ixpdrl mqrjrh f,i udiag¾ ldâ wdh;kh y÷kajd fohs' th fvd,¾ ì,shk 20'23 ls' ksõfhda¾la k.rh fojeks ;ek .ksñka fvd,¾ ì,shk 17'37 lao" meßia k.rh fvd,¾ ì,shk 16'61 lao ixpdrl jHdmdrfhka Wmhd.kq we;ehso weia;fïka;=jhs'
Y%S ,xldj ke.S tk ixpdrl mqrjr w;ßka m<uq ;ekg tkafka fujka fYa%Ks.; jgmsgdjlh fkdfyd;a tlu fYa%Ks.; f,aLkhla ;=<h' tneúka ksh; jYfhkau f,dal ixpdrl wjOdkh Y%S ,xldj ^fld<U& flfrys fhduqùu ks;e;skau isÿfjkakls'
udiag¾ ldâ wdh;kh fuu wOHhkh i|yd fhdod.;a ld,h f,i oelafjkafka miq.sh wjqreÿ yhl ld,hhs' ta jQ l,S Y%S ,xldfõ jir 30 la me, mÈhï ù ;snQ t,aààB ;%ia;jdoh uq,skqmqgd oud rgg iduh f.kd jir yhl ld,hhs' fï jir yhl ld,h rg ixj¾Okh i|yd uyskao rdcmlaI ckdêm;sjrhd lghq;= l< ld,h njo wm wu;l l< hq;= fkdfõ' Y%S ,xldfõ m%Odk ud¾. moaO;sh yd m%Odk md,ï hkdÈh Tyqf.a rch u.ska m%;sixialrKh lrk ,o w;r" ó<Û fhdaO ixj¾Ok ld¾hh Èh;a flrefKa fld<U k.rh ixj¾Okh lsÍu i|ydh' ta wkqj uyskao rdcmlaI rch fld<U k.rh wd¾:sl flakao%ia:dkhla jYfhkao" jeäukla jYfhka chj¾Okmqr" n;a;ruq,a, m%foaYh mßmd,k k.r jYfhka ÈhqKq lsÍugo mshjr .;af;ah' fuu ia:dk oajhu ixpdrl wdl¾I”h m%foaY f,i ÈhqKqj ,enqfõ uyskao rdcmlaI ysgmq ckdêm;sjrhdf.a Wmfoia mßÈ Tyqf.a fidhqre kd.ßl ixj¾Ok yd wdrlaIl wud;HxYfha f,alï f.daGdNh rdcmlaI uy;df.a ¥ro¾YS jevms<sfj< u;h' fkdfyd;a uyskao Ñka;k jevigyk hgf;ah' ieneúkau fld<U yd ;odikak m%foaYfha YS>% kd.ßl ÈhqKqj w;sYh ks¾udKYS,S úh' w;yer oeuQ fíf¾jej" Èhjkakdj" j.=re hkdÈh i|yd wdl¾I”h jákdlula ,ndÿka kd.ßl ixj¾Ok wêldßh ckYQkHj meje;s fujka ia:dk ckhd .ejfik fkdksok mqrjr njg m;alrk ,oafoah'
Èhjkakd ,Èh; Whk, Bg lÈu ksoiqkls' md¾,sfïka;=j wdY%s; m%foaYh" fld<U ;=rÛ ;r. msáh" ksoyia p;=rY%h" úydruyd foaú Whk" fíf¾ jej" msgfldgqj" fld<U 07 wd§ m%foaY weig m%sh" oDIH ¥IKh ke;s" ksoyia úfkdaoldó jgmsgdjla njg m;a lf<ah' tu;=o fkdj" k.rfha w,xldrh mj;ajdf.k heu fjkqfjka li< /|jqu" neyer lsÍu yd ksr;=re iqmÍlaIdjo uyskao rdcmlaI k.r ixj¾Okfha§ lemS fmksKs' jrdh k.r jHdmD;sh" fkÆï l=Æk kQ;k fydag,a ixlS¾K fkdue;sj i,ld ne¨ úgo" meyeÈ,s k.r ixj¾Ok l%shdoduhla miq.sh jir yh ;=<§ meje;s wdKavqj bgq lf<ah' ta w;rg tla jQ fkÆï fmdl=K rÛy," ;=rÛ ;r. msáfha kùlrKh lrk ,o merKs f.dvkeÛs,s" idmamq ixlS¾K njg m;aùuo ,kafoais frday, kùlrKh jeks oe ixpdrl wdl¾IKh Èkd.;a;dg iel ke;' tfia fyhska n,k l, udiag¾ ldâ wdh;kh olajk mßÈ ienE YS>% kd.ßl ixj¾Okh fld<U k.rh ;=< yd flakao%lr .ksñka isÿùu w;sYfhdala;s j¾Kkdjla fkdfõ'
tys f.!rjh meje;s uyskao rdcmlaI rchgu ysñúh hq;a;ls' jrdh k.r jHdmD;sh jeks ydkslr jHdmD;s wkqu; fkdlrkakl= jqjo" fmr rcfha k.r ixj¾Ok jHdmD;sh w.hk ,shqïlre wjia:d lsysmhl§ fíf¾ jefõ fndaÜgq ixpdr u.ska Èhw.,a ixj¾Okh wëlaIKh lsÍfï§ oel.kakg ,enqfKa fld<U k.rhg oeä wvqjlaj mj;sk c,c m%jdyk udOHhlao kqÿf¾§u l%shd;aul jkakg ;snQ bvlvh' ,kafoais yd bx.%Sis hq.j,§ ó.uqj l<mqfõ isg yeñ,agka we< Èf.a le,Ks .x.djg m%fõY ù t;ekska f;dg<Û Tiafia Ydka; nia;shka we<g msúi t;ekska fíf¾ jejg meñfKk bmerKs úYañ; Èh w.,a m%jdyk fiajdjo óg iud.dój mK ,nñka ;snQ w;r tjka lghq;= iïmQ¾K lr.; yelsj ;snqfKa kï" miq.sh rch fld<U k.r ixj¾Okfha jd¾;d msg jd¾;d ;nkq ksh;h'
ieneúkau" fld<U k.rfha jdyk ;onoh wju lrk úl,am m%jdyk l%u wkqj hñka fujka we<ud¾. fndaÜgq fiajd" .=jka ud¾. iy ;dhs,ka;fha nexfldla k.rfha fuka jQ wyia ÿïßh fiajdjlao ^Sky T¾in& iuÛska iqmsß idmamq ixlS¾K l%shd;aul jkafka kï Y%S ,xldj f,dalfha iqmsß ixpdrl mqrjrhla lsÍu wdhdilr lghq;a;la fkdfõ' th f;areï .; yelafla f,dalfha tjka ixpdrl mqrjrj, myi ,enQjkag muKs' lgqkdhl .=jka f;dgqm< hd flfrk wêfõ.S ud¾.ho fujka jeo.;a m%fõY ud¾.hla jk w;r fld<U k.rfha bÈß ie,iq ïiy.; jevms<sfj< l%shd;aul jQfha kï th Y%S ,xldj ,enQ uy;a ch.%yKhla jkq fkdwkqudkh'
Ök wdOdr hgf;a bÈflfrñka mj;sk jrdh k.r jHdmD;sh mßirfõ§kaf.a úfrdaO;d ksid k;r ù we;;a" fhdaO fk¿ï l=¿K yd .dÆuqjfodr ixpdrl fydag,a jHdmD;sho miq.sh rcfha oejeka; ixpdrl wdl¾IK jevigykls'
ck;d úfrdaO;d fya;=fjka yl=,d.kakg isÿjQ fþïia mel¾f.a leisfkda jHdmD;so fï ixpdrl wdl¾I”h jevms<sfjf,a ;j;a tla me;slvls' tfy;a" Y%S ,xldj jeks f(rjd§ fn!oaO" by< ixialD;sldx. w.hk rgl fukau mdßißl l%shdldÍka oeä Wkkaÿjlska lghq;= lrk rgl ixpdrl l¾udka;h uqjdfjka ish,a,gu bv§ n,d isák msßila ,xldfõ ke;' tjka fome;a; lefmk ^jerÈ& ;Skaÿ uyskao rdcmlaI ysgmq ckdêm;sjrhdf.a mrdchgo fya;=úh'
tfy;a" Tyqf.a rch u.ska fld<U k.rh w,xldr lsÍfï jevigyk yryd f,dal ixpdrl wdl¾IK uOHia:dkhla jYfhka ÈhqKq lsÍug .;a ks¾udKYS,S" läkï ixj¾Ok jevigyk fï;dla n,hg m;a lsisÿ rchlg jia;= úIh jQ fohla fkdfõ' th ;kslru ks¾udKYS,S oDIaÀhlska yd f,dalfha tjka w;aoelSï yd wdo¾Y weiqfrka ,nd.;a oeh' tys ienE f.!rjh tu rchg;a tys kshuqjd jQ f.daGdNh rdcmlaI uy;dg;a ysñùu ;¾lhla fkdfõ'
Tyq fï i|yd fhdod.;a ks¾udKYS,S msßia n,h wka ljrl=j;a fkdj hqoaOh ch.%yKh i|yd fhdod.;a ;%súO yuqod n,uq¿ju úh' Tjqkaf.a wm%;sy; lemùu yd ks¾udKYS,S;ajh yd kdhl;ajh udiag¾ ldâ u.ska lrk ,o" fuu fYa%Ks.; lsÍfï§ ,fld<U k.rh, iS>% ixj¾Okhla we;s ixpdrl k.rh f,i f;aÍ m;aùug fya;=idOl jQjdg iel ke;'
tfy;a" .eg¿j jkafka oeka fï fndfyda lghq;= ukao.dóùu fyda k;rù ;sîuh' fmrod k.rfha oel=ïl¿ nj fyda iqmsßisÿ nj fjkqfjka lemjQ wdrlaIl yuqod idudðlhka wo tys ÿ,nh' ta ish,a,g;a jvd kd.ßl ixj¾Okh i|yd meyeÈ,s kdhl;ajhla fukau meyeÈ,s ie,eiaulao Wjukdh' fld<U k.rh f,dj m;, ixpdrl k.rhla njg m;alr,Su i|yd kej;+ ;ekska wdrïN fkdl< fyd;a h<s;a wmg keyemqඬq jidf.k fï k.rfha lrla .ikakg isÿjkq fkdwkqudkh'
c.;a lKyerwdrÉÑ